Lan rẻ quạt/ Trimezia martinicensis

Lan rẻ quạt, còn được biết đến với các tên gọi khác như xạ can, lưỡi đồng, có tên khoa học là Trimezia martinicensis hoặc Iris domestica (tên cũ là Belamcanda chinensis). Đây là một loài cây thân thảo lâu năm, có nguồn gốc từ châu Á và Nam Mỹ.

Đặc điểm hình thái:

• Thân và rễ: Cây thân thảo, mọc thành bụi nhỏ, cao khoảng 40-90cm. Rễ chùm, bò ngang trên mặt đất, bám chặt và phát triển nhanh.
• Lá: Lá hình lưỡi kiếm, màu xanh chuối, mọc thẳng đứng từ gốc và xếp thành hai dãy trên một mặt phẳng, tạo hình dáng giống như một chiếc quạt giấy. Đây cũng là lý do cây có tên gọi "rẻ quạt".
• Hoa: Hoa mọc thành cụm ở đầu cuống hoa dài 30-80cm. Hoa có 6 cánh, màu vàng hoặc cam, thường có những đốm màu nâu nổi bật. Mỗi bông hoa thường chỉ nở trong một ngày nhưng cây có khả năng ra hoa liên tục.
• Quả: Quả nang hình trứng, khi chín có màu xanh đen, chứa nhiều hạt nhỏ hình cầu, sáng bóng.

Đặc điểm sinh thái và công dụng:

• Môi trường sống: Cây lan rẻ quạt ưa sáng, có thể chịu hạn tốt nhưng phát triển tốt nhất trong môi trường đất ẩm, thoát nước tốt.
• Công dụng:
  • Làm cảnh: Được trồng làm cây trồng viền, trồng nền, trang trí sân vườn, công viên nhờ hình dáng lá độc đáo và hoa đẹp.
  • Làm thuốc: Trong Đông y, thân và rễ cây (xạ can) có vị đắng, tính hàn, được dùng để thanh nhiệt, giải độc, tiêu đờm, chữa viêm họng, ho, và một số bệnh về đường tiêu hóa.