Ngọc bút, còn được biết đến với tên gọi là lài tây hoặc lài trâu (danh pháp khoa học: Tabernaemontana divaricata), là một loài cây bụi hoặc thân gỗ nhỏ thuộc họ Trúc đào (Apocynaceae). Cây có nguồn gốc từ Ấn Độ và được trồng rộng rãi ở các vùng nhiệt đới, trong đó có Việt Nam.
Đặc điểm hình thái:
- Thân cây: Cây ngọc bút có thân gỗ nhỏ, cao khoảng 1-2m, phân nhiều cành nhánh. Vỏ cây có màu nâu, sần sùi và chứa nhựa mủ màu trắng.
- Lá: Lá cây mọc đối xứng, có hình bầu dục, thuôn dài và nhọn ở đầu. Mặt trên lá có màu xanh đậm, bóng mượt; mặt dưới có màu nhạt hơn và hơi sần. Khi lá rụng, cây sẽ để lại vết sẹo trên cành.
- Hoa: Hoa ngọc bút có màu trắng tinh khiết, mọc thành cụm ở đầu cành và thường nở vào mùa hè. Có hai dạng hoa chính:
- Hoa đơn: Có 5 cánh, xếp thành hình chong chóng và thường không có mùi thơm.
- Hoa kép: Có nhiều cánh xếp chồng lên nhau thành nhiều lớp, tỏa hương thơm dịu nhẹ, đặc biệt là vào ban đêm.
- Quả: Quả cây có hình bầu dục, khi chín có màu vàng hoặc đỏ, chứa hạt bên trong.
Công dụng và ý nghĩa:
- Cảnh quan: Ngọc bút được trồng phổ biến để làm cây cảnh trang trí, cây trồng viền trong các công trình công cộng như công viên, trường học, hay trong sân vườn gia đình.
- Y học: Các bộ phận của cây như rễ, lá, hoa và vỏ đều được sử dụng trong y học dân gian để chữa một số bệnh như đau răng, đau mắt, ghẻ lở...
- Ý nghĩa: Trong phong thủy, ngọc bút tượng trưng cho sự thanh cao, thuần khiết, mang lại may mắn và tài lộc cho gia chủ.
